دو مجموعهی مجزای S={A,B,C,D} و T={1,2,3,4} را در نظر بگیرید. به یک زیرمجموعه از S∪T \textbf{زیبا} میگوییم اگر 4 عضوی باشد و با هر کدام از دو مجموعهی S و T، دقیقا دو عضو مشترک داشته باشد. مثلا مجموعهی {A,D,2,3} زیبا است، اما مجموعهی {A,B,D,4} زیبا نیست. میخواهیم به هر مجموعهی زیبا، یک رنگ منتسب کنیم با این شرط که به هر دو مجموعهی متمایز زیبا که حداقل دو عضو مشترک دارند، رنگهای متفاوتی منتسب شده باشد. به حداقل چند رنگ مختلف برای انجام این کار نیاز داریم؟
پاسخ
گزینه (۱) درست است.
رنگآمیزی با 18 رنگ
برای رنگآمیزی مجموعههای زیبا با 18 رنگ، کافی است هر مجموعه را با مجموعهای که هیچ عضو مشترکی با آن ندارد، با یک رنگ رنگآمیزی کنیم. به طور مثال، دو مجموعهی {A,B,1,2} و {C,D,3,4} را میتوان با استفاده از یک رنگ مشخص، رنگآمیزی کرد. تعداد کل مجموعههای زیبا برابر است با: انتخاب دو عضو از S (که معادل انتخاب دو از چهار است: \binom{4}{2} ) ضربدر انتخاب دو عضو از T (که آن هم معادل \binom{4}{2} است). پس تعداد کل مجموعههای زیبا برابر است با:
\binom{4}{2} \times \binom{4}{2} = 6 \times 6 = 36
از آنجا که هر رنگ میتواند حداکثر برای دو مجموعهی زیبا استفاده شود (زیرا مجموعههای زیبا هیچ عضوی مشترک ندارند)، برای رنگآمیزی تمام 36 مجموعهی زیبا، حداقل نصف این تعداد رنگ نیاز است:
\frac{36}{2} = 18
پس 18 رنگ برای رنگآمیزی کافی است.
اثبات اینکه با کمتر از 18 رنگ نمیتوان مجموعههای زیبا را رنگآمیزی کرد:
برای اثبات این ادعا، نشان میدهیم که هیچ سه مجموعهی زیبای مختلف نمیتوانند همرنگ باشند. برهان خلف میگیریم: فرض کنیم سه مجموعهی زیبای همرنگ با نامهای Z_1, Z_2, Z_3 وجود داشته باشند. بدون از دست دادن کلیت مسئله (به دلیل تقارن)، فرض میکنیم: Z_1 = \{A, B, 1, 2\}.
حال دو حالت ممکن است برای مجموعهی Z_2 وجود داشته باشد: Z_2 یا هیچ عضو مشترکی با Z_1 ندارد، یا دقیقاً یک عضو مشترک با Z_1 دارد.
- حالت اول: Z_2 هیچ عضو مشترکی با Z_1 ندارد در این صورت: Z_2 = \{C, D, 3, 4\}. اکنون توجه کنید که Z_3 باید عضوی از مجموعههای زیبا باشد، یعنی: Z_3 \subseteq Z_1 \cup Z_2 = S \cup T , و Z_3 باید چهار عضو داشته باشد. طبق اصل لانهی کبوتری، چون Z_3 چهار عضوی است، مجموعهی Z_3 با حداقل یکی از Z_1 یا Z_2 باید دستِکم دو عضو مشترک داشته باشد. بنابراین، Z_3 نمیتواند با هیچکدام از Z_1 یا Z_2 همرنگ باشد، که یک تناقض است.
- حالت دوم: Z_2 دقیقاً یک عضو مشترک با Z_1 دارد بدون از دست دادن کلیت مسئله (به علت تقارن)، فرض میکنیم: Z_2 = \{A, C, 3, 4\}. در این حالت، داریم: Z_1 \cup Z_2 = S \cup T - \{D\} . مجموعهی Z_3 نیز باید عضوی از مجموعههای زیبا باشد، یعنی Z_3 چهار عضوی است و سه عضو آن به جز D انتخاب میشود. بنابراین: Z_3 - \{D\} \subseteq Z_1 \cup Z_2. با توجه به چهار عضوی بودن Z_3 ، طبق اصل لانهی کبوتری، Z_3 با حداقل یکی از Z_1 یا Z_2 حداقل دو عضو مشترک خواهد داشت. بنابراین Z_3 نمیتواند با Z_1 یا Z_2 همرنگ باشد، که این نیز تناقض است.
در هر دو حالت، نشان دادیم که سه مجموعهی زیبا نمیتوانند همرنگ باشند. بنابراین برهان خلف رد میشود و ثابت میشود که با کمتر از 18 رنگ نمیتوان این رنگآمیزی را انجام داد.